Muszę przyznać, że czegoś takiego jak Karnak w życiu nie widziałem. Miejsce kojarzyłem głównie z Larą Croft, która w jednej z odsłon popularnej w latach 90. gry komputerowej Tomb Raider odwiedzała je służbowo (jeśli dobrze pamiętam, przeskakując po drodze po dachach wagonów pędzącego pociągu). A teraz śladem dzielnej, wyposażonej zawsze w dwa okazałe pistolety pani archeolog dotarliśmy my – ekipa ekskursja.pl.

Zwykle ze słynnymi zabytkami jest tak, że te najbardziej okazałe okazują się stosunkowo nowe, a te najstarsze i historycznie najcenniejsze mają skromne rozmiary lub też mało wyrafionwane formy. Tym razem jest inaczej. Karnak to bodajże największy kompleks świątynny na świecie, którego obszar mierzy się raczej w hektarach niż w metrach kwadratowych. Położony nad brzegiem Nilu, w dawnej stolicy starożytnego Egiptu, czyli Tebach (obecnie to Luksor), zaczął powstawać jakieś 2000 lat p.n.e., w czasach tzw. Środkowego Państwa, pieczętując panowanie faraonów nad Górnym i Dolnym Egiptem. Od tego czasu każda dynastia dodawała coś nowego, aż do czasów importowanych z Grecji Ptolemeuszy.

Po aneksji Egiptu przez Imperium Rzymskie w 30 r. p.n.e. będący mocarstwową emanacją państwowej religii Karnak, opuszczony po zniknięciu państwa, zaczął powoli popadać w zapomnienie, zasypywany przez pustynię, rozbierany na budulec lub też celowo niszczony przez wyznawców nowych religii – najpierw chrześcijaństwa, potem islamu. Przez białego człowieka odkrywany na nowo od XVIII w., a w sposób bardziej systematyczny dopiero od drugiej połowy XIX w.

Świątynie Karnaku poświęcone są różnym bogom egipskim, szczególnie tym czczonym w Tebach. Religia była w starożytnym Egipcie, jak wspomnieliśmy, silnie zrytualizowana i ściśle związana z instytucjami państwa, stąd na monumentalnych ścianach można zobaczyć liczne sceny faraonów wchodzących w interakcje z takim czy innym bogiem. Szczególne miejsce w tym panteonie zajmuje bóg słońca Amon-Re. Na jego cześć niejaki Ramzes II, zwany Wielkim, sam równy, rzecz jasna, bogom, wzniósł w centralnym miejscu Karnaku największą na świecie świątynię z salą kolumnową. Gubaśnych i wielgaśnych kolumn, każda pracowicie napakowana obrazkowymi historiami, jest dobrze ponad setki, z tego co pamiętam, po dwie na każdy rok długiego panowania faraona.

Karnak w języku starożytnych Egipcjan znaczy Najbardziej Dobrane z Miejsc. Zespół świątynny w 1979 r. został wpisany na listę UNESCO i wcale nas to nie dziwi, bo cóż taka lista światowego dziedzictwa warta byłaby bez Karnaku?